Sau khi Luật có hiệu lực từ ngày 1/1/2018, các cấp chính quyền từ Trung ương đến địa phương, các tổ chức chính trị xã hội, hiệp hội doanh nghiệp tích cực hưởng ứng, xây dựng kế hoạch để tổ chức triển khai thực hiện Luật, kịp thời hỗ trợ cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa.

NHU CẦU CẤP THIẾT CỦA DOANH NGHIỆP XUẤT KHẨU

Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đang dần hồi phục sau đại dịch Covid-19, các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam đối mặt với nhiều thách thức lớn.

Trong nửa đầu năm 2024, tỷ giá USD/VND trải qua nhiều biến động phức tạp, gây khó khăn cho các doanh nghiệp xuất khẩu trong việc hoạch định chiến lược kinh doanh và quản lý rủi ro tài chính. Điều này khiến chi phí nhập khẩu nguyên liệu và hàng hóa của các doanh nghiệp tăng lên đáng kể, làm giảm sức cạnh tranh của sản phẩm xuất khẩu Việt Nam trên thị trường quốc tế. Đồng thời, gây ra áp lực lớn đối với các doanh nghiệp có khoản vay bằng USD, khi chi phí trả nợ tăng lên do sự mất giá của đồng VND.

Theo đánh giá của các chuyên gia, tổng dư nợ tín dụng của các doanh nghiệp xuất khẩu vẫn còn rất hạn chế. Sự thiếu hụt nguồn vốn USD làm tăng chi phí tài chính của các doanh nghiệp xuất khẩu. Bên cạnh đó, các ngân hàng trong nước phải đối mặt với nhiều thách thức trong việc mở rộng khoản cho vay USD do rủi ro biến động tỷ giá cũng như các quy định quản lý chặt chẽ.

Nhu cầu vay vốn USD của các doanh nghiệp xuất khẩu là rất lớn, đòi hỏi các tổ chức tài chính phải tìm ra các giải pháp linh hoạt và hiệu quả để hỗ trợ doanh nghiệp.

Ngoài ra, doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam còn đối mặt với các rào cản thương mại và chính sách thuế của các nước nhập khẩu, cùng với chi phí logistics ngày càng tăng cao. Trong bối cảnh này, việc tiếp cận nguồn vốn vay USD với lãi suất ưu đãi từ các ngân hàng trở thành nhu cầu cấp thiết để giúp doanh nghiệp giảm thiểu chi phí, duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh và tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Thực tế cho thấy nhiều doanh nghiệp xuất khẩu tại Việt Nam đang xoay sở với chi phí sản xuất tăng cao do giá nguyên vật liệu nhập khẩu leo thang, đồng thời đối diện với áp lực từ các đối thủ cạnh tranh quốc tế có chi phí sản xuất thấp hơn.

Các doanh nghiệp xuất khẩu gặp khó khăn trong việc dự báo và quản lý rủi ro tỷ giá, khi sự biến động của đồng USD ảnh hưởng trực tiếp đến giá bán sản phẩm và lợi nhuận. Với sự biến động này, nhiều doanh nghiệp phải tìm đến các giải pháp tài chính khác nhau, từ việc vay vốn ngắn hạn trong nước đến việc tìm kiếm nguồn tài trợ từ các đối tác nước ngoài. Nhưng không phải lúc nào cũng đạt hiệu quả mong muốn.

GIẢI PHÁP VAY VỐN USD CHO DOANH NGHIỆP

Nhằm đáp ứng nhu cầu cấp thiết này, Ngân hàng Liên doanh Việt - Nga (VRB) đã triển khai chương trình cho vay USD với lãi suất cực kỳ ưu đãi chỉ từ 2%/năm. Trong 6 tháng đầu năm 2024, VRB đã cho vay USD đối với khách hàng doanh nghiệp mới phục vụ xuất khẩu với doanh số cho vay lên đến hàng trăm tỷ đồng.

Tiếp nối thành công, VRB triển khai chương trình cho vay USD với quy mô lên tới 50 triệu USD cho các khách hàng pháp nhân mới chưa từng có quan hệ tín dụng với VRB hoặc khách hàng có quan hệ tín dụng với VRB từ 12 tháng trở lên.

Đây là một trong những sản phẩm tín dụng ưu đãi của VRB giúp tăng khả năng tiếp cận nguồn vốn USD phục vụ nhu cầu kinh doanh của các doanh nghiệp, giúp họ vượt qua khó khăn thách thức để từng bước phát triển lớn mạnh.

Thời hạn cho vay 12 tháng, doanh nghiệp có thêm thời gian để xoay vòng vốn và phát triển hoạt động kinh doanh. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp giảm áp lực tài chính mà còn tạo điều kiện thuận lợi để tập trung vào hoạt động kinh doanh cốt lõi và nâng cao hiệu quả sản xuất.

Đặc biệt, gói vay có thủ tục và hồ sơ đơn giản cùng thời gian phê duyệt nhanh chóng, giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian và sức lực, từ đó tập trung hơn vào việc phát triển kinh doanh. Đây là nỗ lực của VRB trong việc mang đến những giải pháp hỗ trợ tối ưu và hiệu quả nhất cho khách hàng của mình. VRB khẳng định ngân hàng đã, đang và sẽ luôn nỗ lực mỗi ngày để hoàn thiện sản phẩm dịch vụ, hỗ trợ tốt nhất cho khách hàng của mình.

Việc hỗ trợ khách hàng tăng khả năng tiếp cận vốn và các gói sản phẩm dịch vụ phù hợp luôn là một trong những ưu tiên hàng đầu của VRB, đúng với phương châm “kết nối thành công - đồng hành phát triển”.

Chương trình cho vay USD với lãi suất 2%/năm của VRB không chỉ là một dịch vụ tài chính đơn thuần, mà còn là sự hỗ trợ đồng hành cùng doanh nghiệp trên chặng đường kinh doanh. Đây là bước đi tích cực góp phần thúc đẩy sự phục hồi kinh tế và phát triển doanh nghiệp. VRB khẳng định vai trò tiên phong trong việc mang đến những giải pháp tài chính vượt trội, hỗ trợ các doanh nghiệp vượt qua khó khăn và phát triển bền vững.

Mặc dù Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) được thông qua đã tạo khung khổ pháp lý cơ bản để thúc đẩy hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo phát triển, trong đó có các quy định về hỗ trợ huy động vốn, tuy nhiên, thực tế cho thấy vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc, chưa tạo được môi trường thuận lợi…

Đây là chia sẻ của Luật sư Nguyễn Thành Luân – Giám đốc Công ty Luật TNHH Hà Việt với DĐDN.

- Chính sách hỗ trợ huy động vốn được xem là trụ cột, có ý nghĩa quan trọng đối với doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo (KNST), pháp luật hiện hành quy định về vấn đề này như thế nào, thưa ông?

Năm 2017, Quốc hội thông qua Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa tạo bước ngoặt về khung khổ pháp lý cao nhất quy định về nguyên tắc, nội dung, nguồn lực hỗ trợ DNNVV, trong đó có những quy định riêng về hỗ trợ doanh nghiệp KNST huy động vốn.

Luật đã quy định về nguồn vốn và các phương thức huy động vốn cho các doanh nghiệp KNST và nguồn vốn huy động gồm: vốn tín dụng có hỗ trợ, bảo lãnh của Nhà nước; vốn hỗ trợ từ ngân sách nhà nước; vốn hợp pháp từ các tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài; vốn hỗ trợ từ miễn giảm các nghĩa vụ phải nộp ngân sách.Chưa kể, cụ thể hóa Luật này, nhiều văn bản đã ban hành như: Nghị định 34/2018/NĐ-CP ngày 8/3/2018; Nghị định 38/2018/NĐ-CP và Nghị định 39/2018/NĐ-CP ngày 11/3/2018; Nghị định 39/2019/NĐ-CP ngày 10/5/2019; Nghị định 80/2021/NĐ-CP ngày 26/8/2021 quy định về Quỹ bảo lãnh tín dụng cho DNNVV, Quỹ phát triển DNNVV, đầu tư cho doanh nghiệp KNST, hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Hỗ trợ DNNVV…

Những chủ trương chính sách đã nêu được kỳ vọng sẽ tạo môi trường cởi mở và thông thoáng, nhất là về đầu tư, huy động vốn, để hoàn thiện hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, thúc đẩy doanh nghiệp KNST hình thành và phát triển, tuy nhiên, thực tế cho thấy kết quả thực hiện đạt được còn hạn chế, quá trình triển khai găp nhiều khó khăn, vướng mắc.

- Cụ thể ở đây là những hạn chế, khó khăn nào, thưa ông?

Thứ nhất, về tổ chức và hoạt động của quỹ đầu tư KNST: Tính đến năm 2022, Việt Nam có 20 quỹ đầu tư KNST tư nhân được thành lập theo Nghị định số 38/2019/NĐ-CP. Tổ chức và hoạt động của Quỹ đầu tư KNST đang gặp những khó khăn do những rào cản về pháp lý như quy định Quỹ đầu tư KNST không có tư cách pháp nhân; có số lượng tối đa 30 thành viên là các nhà đầu tư cá nhân; chỉ được huy động vốn bằng đồng Việt Nam và các tài sản được định giá bằng đồng Việt Nam, không được góp vốn bằng ngoại tệ; phải đăng ký danh mục đầu tư; chính sách ưu đãi về thuế cho nhà đầu tư, hạch toán kế toán chưa được quy định cụ thể; nhà đầu tư nước ngoài phải thực hiện các thủ tục hành chính phức tạp và mất nhiều thời gian để đầu tư gián tiếp vào Quỹ;…

Thứ hai, về hoạt động đầu tư cho doanh nghiệp KNST từ nguồn vốn ngân sách: Trên thực tế chưa có địa phương nào sử dụng ngân sách để đầu tư cho doanh nghiệp KNST do những rào cản về mặt pháp lý. Trước hết là nguyên tắc sử dụng bảo toàn vốn và trách nhiệm của người có thẩm quyền khi ra quyết định đầu tư. Quy định về thủ tục đầu tư phức tạp, nhất là cơ chế thẩm định về doanh nghiệp KNST, quy trình lựa chọn, hợp tác với Quỹ đầu tư KNST; quy định về thời hạn thoái vốn trong 5 năm chưa phù hợp với đặc điểm vòng đời của các dự án KNST, rất khó thực hiện thoái vốn và gây ra những khó khăn nhất định cho Quỹ hợp tác đầu tư…

Thứ ba, việc hỗ trợ lãi suất cho vay theo quy định tại Điều 17 Luật Hỗ trợ DNNVV, Nghị định số 80/2021/NĐ-CP chưa được triển khai trên thực tế do chưa có văn bản hướng dẫn thi hành. Doanh nghiệp KNST chỉ có thể được hưởng ưu đãi về hỗ trợ lãi suất 2% áp dụng trong giai đoạn 2022-2023 như đối với các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ gia đình theo quy định tại Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội, Nghị quyết số 11/NQ-CP ngày 30/01/2022 của Chính phủ.

Robot tiếp tân của startup Roboworld giới thiệu tại Ngày hội khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia.

- Trước thực tế đã nêu, để gỡ khó cho doanh nghiệp KNST tiếp cận tín dụng, ông có đề xuất, khuyến nghị gì?

Theo tôi, về tổng thể, cần xây dựng một khung khổ pháp lý đồng bộ và thống nhất về hỗ trợ doanh nghiệp KNST để thể chế hoá một cách đầy đủ các quan điểm, chủ trương của Đảng về khuyến khích, thúc đẩy các hoạt động KNST, hỗ trợ thiết thực và có hiệu quả đối với doanh nghiệp KNST với tính chất là một loại hình doanh nghiệp đặc thù, đáp ứng các yêu cầu về tính đồng bộ, thống nhất, đầy đủ, cụ thể các cơ chế và giải pháp tổ chức triển khai thực hiện. Khung khổ pháp lý về hỗ trợ doanh nghiệp KNST cần được định hình theo hướng ban hành Luật về KNST có phạm vi và đối tượng điều chỉnh rộng và bao quát hơn, không chỉ đối với doanh nghiệp KNST; hoặc sửa đổi Luật Hỗ trợ DNNVV năm 2017 trong đó có một Chương riêng về hỗ trợ doanh nghiệp KNST.

Trong điều kiện chưa thể ban hành mới hoặc sửa đổi Luật này, Chính phủ, các bộ, ngành cần ban hành các văn bản hướng dẫn để kịp thời triển khai các chính sách, quy định đã có hiệu lực, khắc phục những khó khăn, vướng mắc hiện nay. Như, về tổ chức và hoạt động của Quỹ đầu tư KNST, cần sửa đổi, bổ sung Nghị định số 38/2018/NĐ-CP của Chính phủ theo hướng quy định Quỹ đầu tư KNST có tư cách pháp nhân để quỹ có đầy đủ tư cách tham gia trực tiếp các giao dịch đầu tư, thay vì phải thành lập hoặc thuê công ty quản lý quỹ;…

Khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo là động lực và nguồn lực phát triển bền vững của mỗi quốc gia

5 "từ khóa" về nhiệm vụ, giải pháp thúc đẩy Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo

Trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Học viện Ngân hàng – bệ đỡ vững chắc cho startup

Nhằm hỗ trợ đối tượng là bộ đội xuất ngũ trở về địa phương lập nghiệp, khởi nghiệp tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi, Ngân hàng chính sách xã hội (NHCSXH) huyện và Huyện đoàn Tiên Du phối hợp tổ chức giải ngân nguồn vốn vay thanh niên khởi nghiệp cho thanh niên, bộ đội xuất ngũ.

Theo đó, trong đợt này NHCSXH huyện giải ngân nguồn vốn hơn 1,045 tỷ đồng cho 11 dự án thanh niên khởi nghiệp là bộ đội xuất ngũ (mỗi một dự án hỗ trợ tối đa không quá 100 triệu đồng). Từ nguồn vốn tín dụng chính sách đáp ứng một phần nhu cầu của thanh niên có thêm nguồn lực đầu tư kinh doanh các lĩnh vực như: Vật liệu xây dựng, kinh doanh vận tải, mở xưởng may, nhà hàng ăn, dịch vụ...

Cán bộ NHCSXH huyện hỗ trợ thanh niên, bộ đội xuất ngũ thực hiện các thủ tục vay vốn

Để nguồn vốn vay phát huy hiệu quả, trước khi giải ngân, Phòng Giao dịch NHCSXH huyện phối hợp với Huyện đoàn tiến hành rà soát, kiểm tra, tuyên truyền về chính sách tín dụng ưu đãi để đoàn viên thanh niên nắm được; tổ chức rà soát, thẩm định, bình chọn đúng đối tượng có nhu cầu vay vốn.

Đến nay, Huyện đoàn Tiên Du phối hợp với NHCSXH huyện tổ chức giải ngân 24 dự án, với tổng số tiền 2,265 tỷ đồng cho thanh niên khởi nghiệp là bộ đội xuất ngũ vay vốn.